| uçağa göre meydan uzunluğu |
aerodrome referance field length |
Bir uçağın; durgun hava, 0 pist eğimi, deniz seviyesi ve standart atmosfer şartlarında azami kalkış kitlesi ile kalkabileceği en az pist uzunluğu. |
| uçağın tanımlanması |
aircraft identification |
Belirlenmiş koşullara göre bir uçağın karşılıklı iletişim ile hava trafik hizmeti verebilmek amacıyla tanımlanması. |
| uçak |
aircraft/airplane |
Havadan ağır, motor gücü ile seyreden kara, deniz veya kara ve denize inip kalkabilen hava aracıdır. |
| uçak altı bagaj |
hold baggage |
Bir hava aracının yük bölümünde taşınan bagajlar. |
| uçak çakışmaları |
aircraft confliction |
Belirlenmiş minimum ayırma kriterlerinin altında, uçaklar arasında meydana gelen karşılaşmalar. |
| uçak itme/çekme aracı |
tow-car |
Uçakların itilmesi/çekilmesi işlerinde kullanılan özel donanımlı araç. |
| uçak kaza kırım bölgesi |
aircraft accident area |
Hareket sahaları ve yakınlarında uçak kazasının meydana geldiği bölgedir. |
| uçak kazası |
aircraft accident |
Uçağın çalışması sırasında, herhangi bir insanın ölmesi veya ciddi bir şekilde yaralanması ya da uçağın hasar görmesi ile sonuçlanan kazadır. |
| uçak kırımı |
aircraft incident |
Uçağın çalışması ile ilgili olarak, düzeltilmediği takdirde güvenliği etkileyebilecek olan vakadır; kaza değildir. Kırım, bir kişinin ciddi bir şekilde yaralanması ile veya uçağın ciddi bir şekilde hasar görmesi ile sonuçlanmaz. |
| uçak mürettabatı belgesi |
landing card |
Uluslararası hava nakil vasıtalarında uçucu personel olarak görev yapanlara ilgili otorite tarafından tanzim edilen ve görevleri süresince hava hudut kapılarından giriş ve çıkışlarını sağlayan pasaport yerine geçerli belgedir. |
| uçak park taksi yolu |
---- |
Apronun, uçak park yerine geçişi sağlayan taksi yolu olarak ayrılmış bölümü. |
| uçak park yeri |
aircraft stand |
Bir apron üzerinde, bir uçağın park etmesi için kullanılmak üzere öngörülen belirli bir alan. |
| uçak referans baz uzunluğu |
aeroplane reference field length |
Sertifikalandırma otoritesi tarafından öngörülen ilgili uçak uçuş el kitabında veya uçak imalatçısının muadil verilerinde yer alan, maksimum onaylı kalkış kütlesinde, deniz seviyesinde, standart atmosfer koşullarında, sakin hava ve sıfır pist eğimi şartlarında kalkış için gereken minimum baz uzunluğu. Baz uzunluğu, uygulanabilir olduğu taktirde uçaklar için dengelenmiş baz uzunluğu, veya diğer durumlarda kalkış mesafesi anlamındadır. |
| uçak sınıflandırma numarası |
aircraft classification number |
Belirli bir standart alt zemin için, bir uçağın bir kaplama üzerindeki nispi etkisini ifade eden rakam. |
| uçak yakın geçmesi |
aircraft proximity |
Uçaklar arasında, uluslararası kurallarla belirlenmiş ayırma minimumlarının altına düşüldüğü durumu ifade eder. |
| uçak yaklaşma kategorisi |
aircraft approach category |
Uçaklar için; azami iniş ağırlığındayken, iniş dış görünüşündeki stall (tutunamama) hızının 1,3 katı hıza dayandırılarak belirlenmiş kategorilerdir. |
| uçucu ekip |
---- |
Hava aracının sevk ve idaresiyle görevli pilotlar, uçuş mühendisleri ile sertifikalı kabin içi emniyet ve diğer hizmetlerin yürütülmesiyle görevli kabin ekibi ve yükleme görevlileri, uçak tipine göre uçuş mühendisi kapsamında gerektiğinde seyrüsefer ve radyo operatörleridir. |
| uçuş |
flight |
Aynı uçuş numarasıyla yapılan uçuş safhalarının sayısı veya uçuş safhasındaki bir uçağın hareketidir. |
| uçuş başı |
heading (HDG) |
Bir hava aracının uzunlamasına ekseninin gösterdiği yön olup kuzeyden derece olarak ifade edilir. |
| uçuş bilgi bölgesi |
flight information region (FIR) |
Yatay ve dikey sınırları ile tanımlanmış, içerisinde uçuş bilgi ve ikaz hizmeti verilen hava sahasıdır. |
| uçuş bilgi merkezi |
flight information center (FIC) |
İkaz hizmeti ve uçuş bilgi hizmeti sağlamak üzere oluşturulmuş üniteye FIC denir. |
| uçuş bilgi servisi |
flight information service (FIS) |
Uçuşların verimli ve güvenli bir şekilde olması için, yararlı bilgi ve tavsiye verme amacıyla kurulan bir hizmet birimi. |
| uçuş eğitim organizasyonu |
flight training organisation |
Pilot yetiştirmek üzere, kendi uçucu kadro elemanları ile ticari/ genel ve sportif havacılık faaliyetlerinde bulunmak üzere, ulusal ve uluslararası kurallar çerçevesinde eğitim veren, uçuş eğitimi, sentetik uçuş eğitimi, teorik eğitimlerinin uygulandığı, personel, tesis, uçak, doküman, finans, kalite ve kayıtlarını kapsayan, SHGM ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından uçuş okulu olarak yetkilendirilen eğitim organizasyonudur. |
| uçuş ekibi |
flight crew |
Hava aracının sevk ve idaresinden sorumlu pilotlar ve uçuş mühendisleri ile hizmetlerden sorumlu kabin memurlarıdır. |
| uçuş ekibi işbirliği |
---- |
Sorumlu pilot idaresinde uçuş ekibinin uyumlu bir işbirliği içinde takım olarak çalışmasıdır. |
| uçuş ekibi üyesi |
flight crew member |
Uçuş esnasında bir hava aracının operasyonundan sorumlu lisanslı personele denir. |
| uçuş görev süresi |
---- |
Tek bir uçuş ya da uçuş serilerinden oluşmuş bir uçuş görevi için, uçuş ekip üyesinin uçuş hazırlığı ile başlayan ve aynı uçuş veya uçuş serilerinin sonundaki tüm uçuş görevlerinden muaf tutulduğu toplam süredir. |
| uçuş görüşü/rüyeti |
flight visibility |
Uçuştaki bir uçağın pilot mahallinden ileriye doğru görüş mesafesi. |
| uçuş harekatı |
flight operation |
Planlanmış bir uçuş için uçuş ekibinin hava aracına bindiği andan motorlarını durdurarak hava aracını sorumlulara teslim ettiği ana kadar geçen süre içindeki tüm faaliyetleridir. |
| uçuş kayıt cihazı |
flight recording device |
Hava aracı üzerinde takılı bulunan kaza ve olayların soruşturulmasında yardımcı olarak kullanılan her tip kayıt cihazıdır. |
| uçuş kontrol |
flight check/calibration |
Konulmuş toleransları karşılayıp karşılamadığını belirlemek amacıyla bir seyrüsefer yardımcısının uçuşta araştırılması. |
| Uçuş Kontrol Pilotu |
Flight Inspection Pilot |
Uçuş Kontrol Pilotu. |
| uçuş mühendisi |
flight engineer |
Uçuş işletme el kitapları gereğince hava aracında bulunması ve pilotlardan başka kokpitte görev yapması gerekli olan sertifikalı personeldir. |
| uçuş mürettebat üyesi |
flight crew member |
Uçuş esnasında bir uçağın harekatı için gerekli görevleri üstlenmiş lisanslı bir mürettebat üyesi. |
| uçuş operasyon el kitabı |
operation manuel |
Uçuş operasyonunu belirleyen el kitabıdır. |
| uçuş operasyonu süreci |
---- |
Uçuş ekibinin uçuş operasyonuna başladığı meydandan görev almaları ile başlayıp, uçuşun bitiminde de-briefing ile ekibin gerçekleştirilen seferi tamamladığı zamanı kapsar. |
| uçuş öncesi bilgi bülteni |
pre-flight information bulletin (PIB) |
Uçuş öncesinde hazırlanan, uçuş operasyonu açısından önem arz eden geçerli NOTAM bilgisinin bir sunumudur. |
| uçuş öncesi kontrol |
pre-flight inspection |
Bir hava aracının amaçlanan uçuş için elverişli olmasını temin etmek amacıyla uçuş öncesi yapılan kontroldür (Bu kontrol, arıza giderme işlemini kapsamaz). |
| uçuş planı |
flight plan (FPL) |
Bir hava aracının tasarlanan uçuşuna ya da uçuşun bir bölümüne ilişkin olarak hava trafik hizmet birimlerine sağlanan özel formatlı bilgi. |
| uçuş planı verisi |
flight plan data |
Uçak çağrı adı, iniş-kalkış meydanları, planlanan uçuş seviyesi, planlanan uçuş rotası, tahmini varış zamanı gibi bilgilerin genel terimle ifade edilmesi. |
| uçuş pozisyonu monitörü (izleme sistemi) |
flight position monitor |
Hava trafik kontrolörüne uçuş aşamasındaki rota değişikliklerini görme, müdahale etme, gerektiğinde tavsiyede bulunma imkanı sağlayan bir sistem. |
| uçuş rüyeti |
flight visibility |
Uçuştaki hava aracının kokpitinden ileriye doğru olan görüş mesafesidir. |
| uçuş seviyesi |
flight level (FL) |
1013.25hPa’lık referans basınç yüzeyi ile ilişkili olarak belirlenmiş sabit atmosferik basınç yüzeyleridir. Bu yüzeyler birbirlerinden, belirlenmiş (sabit) basınç aralıkları ile ayrılır. |
| uçuş simülatörü |
flight simulator |
Belirli bir hava aracı tipinin kokpitindeki mekanik, elektrik, elektronik ve benzeri hava aracı sistem kontrol fonksiyonlarını ve uçuş ekibi üyelerinin ortamını aynen yansıtan ve hava aracı tipinin performans ve uçuş özelliklerinin gerçeğindeki gibi uygulandığı cihazdır. |
| uçuş süresi (blok süre) |
flight duration (block time) |
Bir hava aracının kalkış yapmak maksadıyla, kendi gücü ile veya harici bir güç uygulanmak suretiyle ilk hareketine başlama anından, uçuşun veya görevin sonunda tam olarak durarak yolcu, yük veya diğer muhteviyatı indirme ve/ veya bindirme amacıyla kendisine tahsis edilen park yerine gelme anına kadar geçen toplam süredir. |
| uçuş süresi?helikopter |
---- |
Helikopterin pervane pallerinin dönmeye başladığı andan, uçuş sonunda park yerinde motorunu durdurarak pervane pallerinin durduğu ana kadar geçen toplam süredir. |
| uçuş veri eşleme sistemi |
flight data processing system (FDPS) |
Uçuş planlarından gelen bilgilerin kullanımıyla, hava trafik kontrolörlerinin strip alma, radarda etiket takibi, ulusal savunma gereklilikleri vb. konularında etkin olarak kullanabilecekleri bir sistem. |
| uçuş veri kayıt sistemi |
flight data recorder (FDR) |
Bir uçuş hakkındaki gerekli parametre ve teknik bilgileri kayıt eden cihazdır. |
| uçuş verisi |
flight data |
Uçakların karşılaşmalarının belirlenip, kontrolörün önceden planlama yapmasına imkan sağlayan uçuşla ilgili genel bilgileri kapsar. |
| uçuşa elverişli gün sayısı |
---- |
Aşağıda belirtilen günler hariç belirtilen yıl içinde hava aracının uçuşa elverişli olduğu günler toplamıdır. - Hava aracının son ticari amaçlı uçuşu ile hizmetten alınışı arasında geçen günler - Hava aracının büyük kaza ve tadilat nadaniyle hizmet dışı olduğu günler - Hava aracının başkalarının- Hava aracının hükümet emri veya ilgili mevzuat gereği ticari uçuşa elverişli olmadığı günler Bunların haricindeki tüm düğer günler bakım ve onarımda olmak üzere hava aracının uçuşa elverişli günler toplamına dahil edilir. tasarrufunda olduğu günler |
| uçuştan sorumlu öğrenci pilot |
---- |
Öğrencinin sorumlu pilot olduğu, uçuş öğretmeninin sadece öğrenciyi kumandada gözlediği ve uçuş kontrolüne müdahalede bulunmadığı uçuş süresidir. |
| ultimate bearing capacity |
nihai taşıma gücü |
Temel tabanındaki zeminin yenilmeksizin (makaslama yenilmesi) taşıyabileceği en büyük gerilme düzeyi. |
| ultra high frequency (UHF) |
ultra yüksek frekans |
300 Mhz ile 3 Ghz arasındaki frekans aralığı. |
| ultra yüksek frekans |
ultra high frequency (UHF) |
300 Mhz ile 3 Ghz arasındaki frekans aralığı. |
| ulusal yetkili otorite |
national authority |
Ulusal sivil havacılık kurallarının idamesi, uygulanması ve geliştirilmesi, bu konu ile ilgili yeni politikaların belirlenmesi ve tedbirlerin alınması, ilgili uluslararası standartları ve tavsiye edilen uygulamalarının yerine getirilmesi ile kurumlar arasında koordinasyonun sağlanmasından sorumlu ve yetkili olan kuruluştur. |
| Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği |
International Air Transport Association (IATA) |
Bu birlik 1945 yılı Nisan ayında Küba’ da kurulmuştur. Bugün 130 farklı ülkeden 230 üyesi bulunmaktadır. Hava taşımacılığının güvenilir, ekonomik ve düzenli yapılabilmesi, hava ticaretinin gelişmesi ve ilgili problemlerin çözülmesi, ICAO ve diğer uluslararası organizasyonlarla işbirliği sağlamak birliğin hedefleri arasındadır. |
| uluslararası havaalanı |
international airport |
İlgili devlet tarafından, ülkesindeki uluslararası hava ulaşımı için varış ve kalkış meydanı olarak belirlenen ve içinde gümrük, göç, sağlık, hayvan ve bitki karantinası ile benzeri işlemlerin yapıldığı herhangi bir havaalanıdır. |
| Uluslararası Havaalanları Konseyi |
Airports Council International (ACI) |
Merkezi Cenevre’de bulunan havaalanı işleticileri mesleki birliğidir. Ticari amaçlı olmayan organizasyon 170 ülkeden 1400 havaalanını temsil etmektedir. Havaalanları işleticileri ve ticari partnerleri arasındaki birlikteliği oluşturmak, havaalanı işletmeciliğinin geliştirilmesi, üyeler arasında ortak politikaların belirlenmesi için çalışmak ve havaalanı uzmanları ve yöneticileri için gerekli bilgilerin yayınlanması konseyin amaçları arasındadır. |
| Uluslararası Havayolu Pilotları Dernekleri Federasyonu |
Internatioal Federation Of Airline Pilots Associations (IFALPA) |
Uluslararası alanda pilotların organize olabilmesi ve karşılaşacakları problemlere ortak çözüm bulunabilmesi amacıyla 1948 yılında kurulan federasyon. |
| Uluslararası NOTAM Ofisi |
International NOTAM Office |
Uluslararası NOTAM değiş tokuşu için bir Devlet tarafından görevlendirilen ofis. |
| Uluslararası NOTAM Ofisi |
International NOTAM Office |
Uluslararası NOTAM değiş tokuşu için bir Devlet tarafından görevlendirilen ofis. |
| uluslararası radyo telefon ?Tehlikeli Durum? sinyali |
mayday |
Üç kez tekrar edilir, çok yakın ve ciddi bir tehlike ve acil yardım gerektiğini gösterir. |
| Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü |
International Civil Aviation Organization (ICAO) |
Uluslararası sivil havacılığın güvenli ve düzenli bir şekilde büyümesini sağlamak, barışçıl amaçlara yönelik uçak tasarımı ve işletmesini teşvik etmek, sivil havacılık için havayolları, havaalanları ve hava seyir tesislerinin gelişimini desteklemek, uluslararası kamuoyunun güvenli, düzenli, verimli ve ekonomik hava taşımacılığı ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla 1944`de Birleşmiş Milletler`in bir kuruluşu olarak kurulan ve halen çalışmalarına devam eden, Türkiye`nin de üye olduğu bir örgüttür. |
| unaccompanied baggage |
refakatsiz bagaj |
Uçak altında (hold) taşınmak üzere kabul edilmiş ve chek-in yapan yolcusu uçakta bulunmayan bagaj. |
| uncertainty phase |
belirsizlik safhası |
Bir hava aracı ve içindekilerin güvenliği konusunda belirsizliğin mevcut olduğu durum. |
| uncertainty phase |
şüphe hali |
Bir hava aracı ve yolcularının emniyetinden şüphe edilmesini gerektirecek belirsizliğin var olması durumu. |
| unclaimed baggage |
sahipsiz bagaj |
Bir havaalanına gelmiş olup, herhangi bir yolcu tarafından alınmamış veya sahiplenilmemiş bagaj. |
| unit load devices (ulds) |
birim yükleme araçları (uldler) |
Bir uçağın sınırlama (emniyet) sistemiyle doğrudan arabirim görevi gören ve IATA ULD Teknik Kurulu tarafından görevi gören ve IATA ULD Teknik Kurulu tarafından tescillenmiş araçlar. |
| unit weight test |
birim ağırlık deneyi |
Hacmi bilinen birim ağırlık kapları ve tartı ile yapılan deneydir. |
| universal access transceiver |
evrensel erişim alıcı/vericisi |
ADS-B veri iletimi için 1.041667 Mbit/s modülasyon oranı ile 978 MHz frekansında çalışan bir yayın veri hattıdır. |
| universal time coordinated |
evrensel zaman koordinasyonu |
Saniye artışıyla ayarlanan ve sivil havacılıkta temel alınan otomatik zaman ölçeğidir. |
| unmanned free balloon |
insansız serbest balonlar |
Havadan hafif, insansız, serbest uçuş yapan hava araçlarıdır. |
| unrestricted area |
tahditsiz alan |
Bir havaalanında, genel kamuya açık veya girişin başka şekilde tahditsiz olduğu bölümler. |
| upper air control centre |
üst hava kontrol merkezi |
Yüksek irtifa değerlerinde tanımlanan bir hava sahasındaki uçakların ayırma sorumluluğunu üstlenmiş bir hava trafik kontrol birimidir. |
| urgency/immediacy |
aciliyet |
Hava aracı veya diğer araçlar ile içlerindeki ya da civarındaki insanların güvenliği ile ilgili durumu belirtmek için kullanılır. Anında müdahale gerektirmez. |
| usability factor |
kullanılabilirlik faktörü |
Bir pistin veya pistler sisteminin kullanımının, yan rüzgar unsuru nedeniyle tahdit edilmediği zaman yüzdesi. |
| uyarı |
warning |
Bir hareketin tanınma ve doğrulanma işlemlerinden oluşan haber verme sistemidir. |
| uyarı hizmeti |
alerting service |
Bir uçak için arama kurtarma hizmeti gerektiğinde ilgili kuruluşlara bilgi vermek ve istenildiğinde bu kuruluşlara yardımcı olmak amacıyla verilen hizmet. |
| uydu seyrüsefer ve küresel pozisyonlama sistemi |
satellite navigation and global positioning system |
Uçaklarda bulunan bu teknoloji hava trafik kontrol ünitesinin tavsiyesi olmaksızın direkt rotalarda uçabilmeyi sağlamaktadır. Fakat uçakların kendi ayırmalarını sağlamak için kullanılmamaktadır. |
| uydu veri birimi |
satellite data unit |
Uçak seyrüsefer sisteminde bulunan cihazlarla ortak yüzeyde çalışan uçak yer istasyonu sisteminin merkezini oluşturan veri birimidir. |
| uygulama hava trafik kontrolörü |
executive ATCo |
Planlama kontrolörü ile eşgüdüm halinde ATC operasyonlarını yerine getiren, radyo - telefon iletişimini yürüterek sorumluluk sahasındaki uçakların aktif olarak kontrolünden sorumlu lisanslı veya dereceli hava trafik baş kontrolörü veya kontrolörüdür. |
| uygun hava trafik hizmetleri otoritesi |
appropriate air traffic services authority |
Belirlenmiş hava sahası içerisinde hava trafik hizmetlerinin sağlanması konusunda yetkili otorite. |
| uygun konaklama tesisi |
---- |
Uçucu ekiplerin görev sonrası kesintisiz istirahatlerinin güvence altına alındığı, dinlenme, barınma ve beslenme ortamının elverişli olduğu, ilgili otorite tarafından uçuş emniyet gereklerinin üst seviyede yerine getirilebilmesi için gerektiğinde denetlenerek uygun görülen, havayolu şirketi tarafından belirlenen tesislerdir. |
| uyuşmazlık verileri |
conflict data |
Şu bilgileri içerir: Uyuşmazlık tanımlaması, tipi ve şiddeti. |
| Uzmanlar Kurulu |
board of experts |
Eğitim, Araştırma ve Denetleme Uzmanları Kurulu. |
| uzun menzil uçuşu |
long haul flight |
Bir uçuş görev süresi içinde, 4 saatten daha fazla zaman dilimi geçilen uçuş veya tek inişli uçuş için 8 saat veya daha fazla yapılan uçuş; iki inişli uçuşlarda ise uçuşlardan en az birisinin süresi 6 (dahil) saati geçen ve bu iki uçuşun süreleri toplamı 8,5 (dahil) saati geçen bir uçuş görevidir. |
